پایگاه خبری میهن خبر

باید به نیازها در توسعه کشت گیاهان دارویی توجه کنیم

محمدرضا اورانی در همایش ملی تولید گیاهان دارویی و معطر که در مجتمع فرهنگی هنری سرو کاشمر برگزار شد، اظهار کرد: در بخش زیادی از کشور اقلیم خشک و نیمه‌خشک حاکم است، به‌طوری‌که امروز در رسانه‌ها و فضای مجازی موضوع تغییر اقلیم در حال انتشار است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزایش دما، کاهش بارش‌ها، جابه‌جایی زمان بارش، کاهش مدت‌زمان بارش و افزایش شدت بارش را از ویژگی‌های تغییر اقلیم عنوان کرد و افزود: با این شرایط هیچ راهی جز تغییر و سازگاری با تغییر اقلیم نداریم، چرا که نمی‌توانیم با طبیعت تقابل کنیم و با آن بجنگیم بلکه باید خودمان را متناسب با تغییر اقلیم مجهز کنیم.

وی با تأکید بر اینکه بخش کشاورزی خراسان رضوی از خرده مالکی رنج می‌برد، بیان کرد: در اجرای مراحل اول، دوم و سوم اصلاحات اراضی 53 هزار و 300 روستا مشمول اجرای این قانون شدند و از زمانی که این سه مرحله از قانون قبل از انقلاب اجرا شد، کشاورزی ما از یک کشاورزی صادراتی به یک کشاورزی وابسته تبدیل شد.

اورانی با بیان اینکه خراسان رضوی به لحاظ خرده مالکی در کشور شاگرد اول است و در بین شهرستان‌های استان نیز کاشمر این عنوان را دارد، یادآور شد: بر اساس سرشماری کشاورزی در سال 1393 در خراسان رضوی 338 هزار کشاورز داریم که از این تعداد 266 هزار نفر دارای اراضی زراعی و باغی هستند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اینکه 103 هزار بهره‌بردار و کشاورز در استان مساحت اراضی آن‌ها زیر یک هکتار است، ادامه داد: به‌طور میانگین هر کشاورز مالک 3 هزار مترمربع زمین است، حالا این کشاورزان باید چه محصولی در این زمین‌ها کشت کنند که درآمد آن جوابگوی زندگی آن‌ها باشد؟

وی با تأکید بر اینکه هدف گزاری که در بحث توسعه کشت گیاهان دارویی انجام‌شده، کشت گیاهان در مزارع خرده مالکی است، اظهار کرد: ما باید در توسعه کشت گیاهان دارویی به تمام نیازها توجه کنیم، چراکه مشکلی که ما به‌صورت رفتاری در بخش کشاورزی داریم همین مسئله است.

اورانی بیان کرد: در سال گذشته گوجه‌فرنگی کیلویی 2 هزار و 300 تومان شد و برای مدیریت عرضه و نیاز به کشاورزان 6 شهرستان توصیه کردیم که اگر سطح زیرکشت گوجه‌فرنگی 12 هکتار باشد، تولید با نیاز استان همخوانی دارد و قیمت از یک هزار و 500 تومان پایین‌تر نمی‌آید.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: این سطح زیرکشت به 6 شهرستانی که قطب تولید گوجه‌فرنگی بودند اعلام شد، اما بدون توصیه انجام‌شده سطح زیرکشت به 14 هزار هکتار افزایش یافت، به‌طوری‌که تولید بیشتر از نیاز شد.

وی با بیان اینکه اگر تولید کمتر از نیاز باشد مصرف‌کننده و اگر تولید بیشتر از نیاز باشد تولیدکننده متضرر می‌شود، خاطرنشان کرد: چون تولید مازاد بر نیاز مصرف بود به کیلویی 500 تومان کاهش یافت و دولت به‌صورت خرید تضمینی ورود کرد و 41 هزار و 900 تن گوجه‌فرنگی را به قیمت کیلویی هزار تومان درب کارخانه تحویل گرفت.

اورانی با تأکید بر اینکه همه باید در انتخاب نوع و سطح کشت به دیگر کمک کنیم و اجازه ندهیم اتفاقی که در محصول زعفران رخ داد، تکرار شود، گفت: در گذشته گندم را با گاو کاشت و با داس درو می‌شد اما زمانی که گندم با تراکتور کشت شد با کمباین جمع شد، اما زعفران را با ماشین‌آلات کشت کردیم و حالا می‌خواهیم گل زعفران را با دست جمع و تمیز کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: برای سطح زیرکشت زعفرانی که داریم نزدیک به 372 هزار کارگر و نیروی کار لازم است تا بتوانیم محصول زعفران را جمع‌آوری و تمیز کنیم.

وی یادآور شد: از تولیدکنندگان و کشاورزان درخواست داریم تا در بحث توسعه کشت گیاهان دارویی با توجه به اینکه در ابتدای راه قرار داریم سطحی را انتخاب کنند که بتوانیم کارگر مورد نیازش را تأمین کنیم، بنابراین هر نوع گیاه دارویی که انتخاب می‌کنید ابتدا به منابع آبی و زمینی که اختصاص می‌دهند، از نظر اکولوژیک متناسب با این گیاه دارویی هست یا خیر؟ به همین دلیل ضرورت دارد با کشاورزان و صاحبان فکر مشورت کنید و از ابتدا مسیر درست را انتخاب کنید.

اورانی با اشاره به اینکه برای توسعه کشت گیاهان دارویی در ابتدای راه قرار داریم، عنوان کرد: اولین ضرورت در این مسیر تربیت نیروی انسانی ماهر است و باید سازمان نظام‌ مهندسی و مدیران جهاد کشاورزی در هر شهرستان کارشناسان باانگیزه و افرادی که تمایل به یادگیری در این حوزه دارند، به‌عنوان متخصص موضوعی وجود داشته باشند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه در حوزه گیاهان دارویی در سطح استان به تعداد انگشتان دست متخصص نداریم، افزود: اولین قدمی که نیاز است ما به‌عنوان سازمان جهاد کشاورزی برداریم، این است که نسبت به تربیت نیروی انسانی متخصص هم‌زمان با توسعه کشت همت کنیم.

وی با اشاره به اینکه در خصوص توانمندسازی کشاورزان باید آموزش و ترویج کشاورزان در دستورکار مدیریت ترویج شهرستان‌ها قرار گیرد، یادآور شد: در بسیاری از موارد ضرر و زیانی که تولیدکننده متحمل می‌شود، به شناخت، دانایی و توانمندی در محصولی که می‌خواهد کشت کند برمی‌گردد.

اورانی با تأکید بر اینکه در حوزه گیاهان دارویی باید دانایی خودمان را افزایش دهیم، بیان کرد: در خصوص هر گیاه دارویی استانداردها برای نحوه جمع‌آوری، نگهداری، بسته‌بندی، حمل‌ونقل و حتی فروش باید تعریف کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بر ضرورت همکاری صاحبان دانش برای ایجاد یک‌پایه درست در حوزه گیاهان دارویی تأکید کرد و افزود: تولید و تأمین بذر و نشا باید موردتوجه قرار گیرد، چرا که تجربه نشان داده است ما ایرانی‌ها در انحصار نمره خوبی نمی‌گیریم، بنابراین باید مراکز تولید بذر و تهیه نشا در گیاهان دارویی با همکاری متخصصین، محققین و صاحبان دانش باید بیشتر کنیم تا کشاورز و تولیدکننده امکان انتخاب داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه باید زمینه و بستر را برای تکثیر واحدها و کارخانه‌ها در استان فراهم کنیم، بیان کرد: به نظر می‌رسد در چنین پویش‌هایی از صاحبان دانش، ایده، دانش‌بنیان، خلاقیت و نخبگان دعوت کنیم تا ضمن شنیدن موانع و مشکلات پیشرو، برای حل این موانع و مشکلات ایده پردازی کنند و راه‌حل پیدا کنند.

اورانی با بیان اینکه در حوزه تولید و توسعه ماشین‌آلات کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی باید پیگیر باشیم، خاطرنشان کرد: تحت پوشش قرار گرفتن تولید و بازار گیاهان دارویی از جمله مواردی است که باید موردتوجه قرار گیرد، به‌طوری‌که یکی از مواردی که وزارت جهاد کشاورزی باید آن را پیگیری کند، این است که محصولات گیاهان دارویی را در لیست محصولات تحت پوشش قرار دهد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تشکیل تعاونی تولید و بازاریابی محصولات گیاهان دارویی را از راهکارهای تولید و توسعه این محصولات عنوان کرد و افزود: اگر قرار است در بازار حرف برای گفتن داشته باشید باید در قالب شرکت‌های تعاونی دورهم جمع شوید، اگر می‌خواهید قیمتی که برای محصولتان تعیین می‌شود جوابگوی هزینه تولید باشد باید در قالب شرکت‌های تعاونی و در قالب شرکت‌هایی که بتوانید حرفتان را در مراجع تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بزنید، باید سازمان‌دهی شوید و در این راستا کشاورزان و تولیدکنندگان اختلافات جزئی، سود و نفع آنی را کنار بگذارند و به منافع درازمدت فکر کنند.

وی با اشاره به اینکه سیستم فعلی تهیه و توزیع گیاهان دارویی مشکل دارد و بایستی نسبت به برطرف کردن این مشکل اهتمام ویژه صورت گیرد، گفت: گیاهان دارویی یک ثروت است از اکنون اراده کنیم که خام‌فروشی ممنوع شود و ضرورت دارد در این حوزه فارغ‌التحصیلان و متخصصین دارویی، آرایشی و بهداشتی را به این جمع‌ها وارد کنیم.

اورانی خطاب به مدیران تنها کارخانه گیاهان دارویی در خراسان رضوی و برگزارکننده این همایش ملی تأکید کرد: همین‌طور که در احداث و راه‌اندازی کارخانه فرآوری و بسته‌بندی گیاهان دارویی پرچم‌دار اول استان بودید، باید در حوزه تولید داروهای موردنیاز کشور و تولید مواد آرایشی و بهداشتی موردنیاز کشور با استفاده از جوانان نخبه باز هم شاگرد اول باشید.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اینکه این امکان وجود دارد که ارزش‌افزوده گیاهان دارویی از صفر تا 100 به داخل کشور برگردانیم، اظهار کرد: در این راستا همه باید به برد برد فکر کنیم و به هم کمک کنیم تا همه سود ببریم و سود خودمان را در ضرر دیگری دنبال نکنیم.

وی بر ضرورت راه‌اندازی صنایع تبدیلی و فرآوری گیاهان دارویی در قطب‌های تولید تأکید کرد و یادآور شد: در خراسان رضوی به‌جز سطح زیرکشت زعفران، حدود 29 هزار هکتار سطح زیرکشت گیاهان دارویی با 26 هزار تن تولید است، به‌طوری‌که این استان قطب اول کشور در تولید گیاهان دارویی است.

اورانی با بیان اینکه خراسان رضوی به لحاظ اکولوژی و اقلیم فضای بسیار خوبی دارد، از همه متخصصین و فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی درخواست کرد تا در ورود به کشت گیاهان دارویی اهتمام و جدیت به خرج دهند، چرا که با کشت گیاهان دارویی درآمد مطمئن و مناسبی برای گذران زندگی خواهیم داشت.

کشت ۱۴۰ نوع گیاه دارویی در کاشمر

مدیر جهاد کشاورزی کاشمر نیز در این همایش با اشاره به قدمت دیرینه این شهرستان در حوزه کشت گیاهان دارویی،گفت: در حال حاضر ۱۴۰ نوع گیاهی در کاشمر وجود دارد.

حسین محمدی با بیان اینکه امروزه گیاهان دارویی جایگزین خوبی برای داروهای شیمیایی است، اظهار کرد: اگر چه تنش‌های محیطی سبب کاهش گیاهان دارویی شده، اما به‌دلیل استقبال مردم از گیاهان دارویی منجر به هجوم بیشتری به طبیعت شده است.

وی با تأکید بر اینکه ضرورت دارد کشت گیاهان دارویی به‌عنوان یک کشت جایگزین و کشت گیاهان کم آب طلب مورد توجه قرار گیرد، یادآور شد: به دلیل افزایش تجارت و نیز کاهش منابع آبی به علت کاهش نزولات آسمانی سبب شده که بیشتر کشاورزان و سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی به‌سمت کشت گیاهان کم آب طلب بروند.

مدیر جهاد کشاورزی کاشمر با بیان اینکه کارخانه گیاهان معطر دارویی که در این شهرستان فعال است، یک مجموعه بی‌نظیر در استان و کم‌نظیر در کشور است، بیان کرد: در آینده‌ای نزدیک فاز دوم این کارخانه در حوزه تولید داروهای گیاهی افتتاح و به بهره‌برداری می‌رسد.

محمدی با اشاره به اینکه نیاز است شرایط و زمینه برای تأمین مواد اولیه این کارخانه فراهم شود، خاطرنشان کرد: توجه به وضعیت گیاهان دارویی و ترویج روش‌های کشت گیاهان دارویی، ارائه آموزش‌های لازم در خصوص شناخت گیاهان دارویی و مراحل کاشت، داشت و برداشت به کشاورزان و توسعه کشت گیاهان دارویی با هدف صادرات از جمله اهداف برگزاری این همایش است. 

اقتصاد کشاورزی مورد غفلت واقع‌ شده است

نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش با بیان اینکه چگونگی تولید و فروش محصولات مهم‌ترین دغدغه کشاورزان است، گفت: متأسفانه اقتصاد کشاورزی در معنای عام به‌نوعی مورد غفلت واقع‌ شده است.

بهروز بنیادی با اشاره به اینکه در راستای رفع نگرانی کشاورزان باید جهاد کشاورزی در بحث اقتصادی و بازرگانی تمرکز کند، افزود: وظیفه اول جهاد کشاورزی، تسهیلگری است و متولی این حوزه باید متناسب با نیاز کشاورز در مراحل کاشت، داشت و برداشت نیازهای آن‌ها را تأمین کند تا کشاورز راه خودش را پیدا کند.

وی با بیان اینکه در دنیا برای مبارزه با آفات از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند، اظهار کرد: سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی در سال 92 در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب‌ شده و در آن بندهای مهمی آورده شده است، آنچه مورد غفلت واقع‌ شده، این است که از گیاهان دارویی تنها برای استفاده انسان می‌دانیم، در حالی‌ که واقعاً این‌گونه نیست.

نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در 4 سال اخیر مدیریت بخش گیاهان دارویی وزارتخانه بارها تغییر کرده است و این تغییرات منجر به تعارض در امور و توقف در کارها می‌شود، بیان کرد: باید بر مبنای سند گیاهان دارویی و طب سنتی که در کشور وجود دارد حرکت کرد، چرا که در کشور قوانین زیاد و خوبی داریم اما به مرحله اجرا که می‌رسد دچار اشکال می‌شود و ناخودآگاه خودمان برای خودمان سنگ‌اندازی می‌کنیم.

بنیادی با بیان اینکه در زمان فروش محصولات کشاورزی تجار زیادی به منطقه آمدند و محصولات کشاورزان را خریداری کردند اما امروز که سررسید چک‌ها رسیده است، خبری از آن‌ها نیست، یادآور شد: بخش بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی باید به این موضوع توجه جدی داشته باشد، چرا که تاجر فضای کشاورزی شناسنامه‌دار باشد و کشاورز با اعتماد و اطمینان بیشتری محصولش را به تاجر بفروشد.

وی با تأکید بر حفظ ذخایر ژنتیک گیاهی در کشور خاطرنشان کرد: نباید اجازه دهیم گیاهان دارویی همانند محصول زعفران از کشور خارج شود.

نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه گیاهان دارویی، گیاهی است که در طبیعت وجود دارد و نباید طوری رفتار کنیم که این محصول از بین برود، اظهار کرد: اگر کشاورزان را با علم روز آشنا کنیم، قطعاً در بسیاری از محصولات به خودکفایی می‌رسیم.